ولخرجی هایی که معمولا در زمان خرید متوجه آنها نمی شویم ولی بعد از مدتی با نگاه به حساب شخصی مان پی به اشتباه مان می بریم. برای این که جلوی ولخرجی را گرفته و بدانیم چگونه و چه زمانی باید جلوی خرید بیش از حد را بگیریم، تکنیک ها و روش های بسیار جالبی وجود دارند که طبق تحقیقات علمی تاثیر زیادی روی رفتار مصرف کننده ها گذاشته اند. اگر شما هم از آن دست افراد ولخرج هستید، بهتر است کمی با این روش ها آشنا شده و کمتر پول خود را دور بریزید.

در قانون 10 ثانیه استاد شوید 

هر وقت ناخودآگاه چیزی را برداشتید و قصد خرید آن را داشتید حتما قبلش 10 ثانیه به این فکر کنید که آیا واقعا به آن نیاز دارید یا نه. یا این که آیا می توانید پول آن را برای چیز دیگری خرج کنید که مفیدتر باشد. تحقیقات نشان داده همین تفکر کوتاه در افرادی که عادت به خرید بیش از حد دارند تا 40 درصد مانع خرید می شود.

از تست «پیشنهاد غریبه» استفاده کنید 

یکی از جالب ترین روش ها برای فهمیدن این که آیا واقعا در حال خرج کردن اضافه هستید یا نه، تست «پیشنهاد غریبه» است. در این تست وقتی شما می خواهید یک وسیله را بخرید، تصور می کنید که یک غریبه آن وسیله و پولی معادل آن را رو به روی شما گرفته و از شما می خواهد یکی را انتخاب کنید. اگر در ذهنتان پول را انتخاب کردید، پس بدانید در حال خرج کردن اضافه هستید.

خریدهای غیرضروری را به تعویق بیندازید 

خارج از این که خیلی وقت ها در فروشگاه های آنلاین ناگهان به صورت دلی چیزی را به سبد خرید خود اضافه می کنیم، بعضی وقت ها هم بین خرید چند محصول مختلف مردد می شویم. حتی اگر لحظه ای به خرید خود شک کردید، بهترین کار به تعویق انداختن خرید است. 

بگذارید آن جنس و یا جنس ها در سبد خرید شما و یا فروشگاه بماند. فقط مدتی، مثلا یک هفته، از آن دور شوید و دوباره برای خرید آن برگردید. احتمالا این بار واقعا می دانید که باید آن را بخرید یا نه.

با پول نقد خرید کنید 

تحقیقات نشان می دهد وقتی افراد فقط پول نقد همراهشان است، بسته به نوع فروشگاه بین 20 تا 40 درصد کمتر خرج می کنند. فرض کنید دم عید است و می خواهید به خرید بروید. در نظر بگیرید به چه چیزهایی نیاز دارید و حدودا خرج شما چقدر می شود. با حساب کردن آن به مقدار لازم پول نقد در جیب خود بگذارید و راهی بازار شوید. بهتر است پولی که همراه خود می برید نو باشد. زیرا طبق تحقیقات پول نو حدود 10 درصد کمتر از پول کهنه خرج می شود.

کارت اعتباری خود را بپوشانید 

ما همیشه حواسمان به این که در حال زیاد خرج کردن هستیم یا نه نیست. گاهی به حدی مجذوب جنسی می شویم که کل تکنیک های جلوگیری از زیاد خرج کردن را از یاد می بریم. به همین خاطر باید یک سد فیزیکی و روحی برای خود ایجاد کنیم. برای این کار می توانید کارت اعتباری خود را با یک کاغذ بپوشانید. این کار یک بار دیگر باعث می شود، به خرج کردن فکر کنید. همچنین اگر هدف مالی (مثل خرید گوشی) در ذهن دارید می توانید روی کاغذ نوشته تا از آن غافل نشوید.

ارزش ساعت کاری خود را حساب کنید 

قبل از این که به بازار بروید، حساب کنید که هر ساعت چقدر پول در می آورید. مثلا فرض کنید شما روزانه 50 هزار تومان درآمد دارید. وقتی با این دید به بازار بروید، متوجه می شوید که با خرید هر چیزی چقدر از زندگی خود را وسط می گذارید. مثلا ممکن است یک شلوار به قیمت چند روز از زندگی برای شما تمام شود، پس احتمالا ارزش خرید کمتری با توجه به درآمد شما دارد.

پول اضافی را خرج نکنید 

معمولا در خرید با گزینه های مختلف رو به رو می شویم. گزینه هایی که قیمتی در سطح توقع ما دارند یا ارزان تر و گران تر هستند. سعی کنید در خریدهای روزانه خود اگر پول کمتری خرج کردید آن را پس انداز کنید. مثلا قیمت یک شلوار را 100 هزار تومان در نظر بگیرید. اگر 700 تومان پول خرج کردید، 30 هزار تومان آن را پس انداز کرده و دست به آن نزنید. در آخر هم این پول ها را پس انداز کنید. اگر آدم ولخرجی باشید احتمالا به زودی پس انداز بزرگی جمع می کنید.

تنها خرید کنید 

در بسیاری مواقع که بین چند گزینه مردد هستیم و یا به صورت عادی در بازار حرکت می کنیم، ممکن است دوستانمان به ما پیشنهادهای وسوسه انگیزی برای ولخرجی بدهند. مثلا بگویند این لباس مناسب شماست و شما را تحریک به خرید لباسی بکنند که نیاز ندارید. اگر در اطراف خود از این دست آدم ها دارید و نمی توانید در مقابل نظرشان مقاومت کنید، بهتر است برای صرفه جویی بیشتر تنها خرید کنید.

کمتر در بازار گردش کنید 

احتمالا برای شما پیش آمده که برای خرید یک لباس ساده چند بار به مرکز خرید رفته اید و مسافت های زیادی را طی کرده اید. اگر خودتان یک حساب کوچک بکنید، متوجه می شوید که هر بار رفتن به مرکز خرید چقدر برای شما آب خورده است، در حالی که شما هنوز به لباسی که می خواهید نرسیده اید. از خرج خورد و خوراک گرفته تا خرج خرید چیزهای کوچکی که اگر نمی دیدیمشان اصلا فکر خرید آنها نیز به سرمان نمی زد.

از خودتان مالیات بگیرید 

یک قانون برای خود بگذارید و به آن پایبند باشید. با خودتان عهد کنید که به ازای مثلا هر هزار تومان، 100 تومان به عنوان مالیات در حساب بانکی بگذارید. به این صورت شما قبل از خرج کردن به میزان مالیاتی که از جیبتان می رود فکر می کنید و لازم نیست بعد از خرید تازه ببینید چه چیزی برایتان مانده است. اگر نمی توانید این کار را بکنید، بهتر است کمی پیش دستی کنید. مثلا در نظر بگیرید که برای عید حدودا چقدر خرج خواهید کرد. بعد از محاسبه آن عدد سعی کنید که به تعداد ماه هایی که تا آن زمانی مانده تقسیم کنید و فرضا ماهی 200 هزار تومان کنار بگذارید. 

قبل از این که به بازار بروید، حساب کنید که هر ساعت چقدر پول در می آورید‎

چه زمانی نباید خرید کنیم؟

استرس 

یکی از خصیصه های ما انسان ها این است که وقتی دچار مشکلی می شویم، دوست داریم سریع تر و به طریقی آن را فراموش کرده و کمی آرامش پیدا کنیم. خرید کردن هم یکی از راه هایی است که بسیاری از آدم ها با آن آرامش پیدا می کنند. کنار هم گذاشتن این دو اتفاق معمولا منجر به ولخرجی می شود. چرا که خرید به ما حس کنترل کردن می دهد و برایمان اطمینان خاطر ایجاد می کند. این خریدها ممکن است منطقی باشند ولی طبق تحقیقات تا 35 درصد خریدهایی که در این زمان انجام می شوند، ولخرجی هستند.

فشار اجتماعی 

یک تحقیق ساده نشان می دهد که مسافران هواپیمایی 30 درصد بیشتر احتمال دارد تا چیزی را که بغل دستی شان دارد، بخرند. از یک لپ تاپ گرفته تا لباس و هر چیزی. این اتفاق نشان می دهد که ما چقدر تحت تاثیر محیط اطرافمان هستیم و می خواهیم خود را هم تراز دیگر افرادی که می پسندیم قرار دهیم. این هم‌ترازشدن و تحت تاثیر قرار دادن ممکن است در نهایت منجر به بحران مالی شود. پس حتما قبل از خرید با خودتان خلوت کنید و از خود بپرسید که می خواهید دیگران را تحت تاثیر قرار دهید یا واقعا آن کالا را نیاز دارید.

شبکه های اجتماعی 

بیشترین کاربرد شبکه های اجتماعی پرت کردن حواس ما از دنیای اطراف و گذراندن وقت در آن است. ولی در کنار این دو مسئله ممکن است منجر به ولخرجی شود. یک تحقیق نشان می دهد، کسانی که زمان بیشتری را صرف شبکه های اجتماعی می کنند، دارای قابلیت خودکنترلی کمتری هستند. به صورت میانگین افرادی که بیشتر در شبکه های اجتماعی بودند، قرض و بدهی بیشتری داشتند. با توجه به این حجم تبلیغات در شبکه هایی مثل تلگرام و اینستاگرام، این مسئله بیشتر مردم ایران را تهدید می کند.

خرید برای خوشحال کردن 

بعضی از افراد سعی می کنند به معنای واقعی کلمه علاقه را بخرند. آنها اگر چیزی ببینند که منجر به خوشحالی کسی می شود و باعث شود نظر او به آنها جلب شود، بدون فکر آن را می خرند. در حقیقت بیشتر مواقع آنها برای خوشحال کردن کسی خرید نمی کنند، بلکه برای جلب توجه و دریافت عکس العملی مثبت و پرعلاقه دست به خرید می زنند. این حس به قدری برای آنها ارزش دارد که دیگر به قیمت فکر نمی کنند و فقط میزان علاقه ای که دریافت می کنند، برایشان مهم می شود.

تکنیک های فروش 

احتمالا تاکنون با تکنیک های فروش زیادی رو به رو شده اید. در این تکنیک ها فروشندگان سعی می کنند احساس نیازی در شما به وجود بیاورند و یا آن را تقویت کنند. مثلا اگر یک فروشنده نحوه کار چیزی را به شما نشان دهد و یا مثلا کت و شلواری را به شما بپوشاند، شانس خرید بسیار بالا می رود. یا این که تخفیف های مدت‌دار بگذارد و ترس تمام شدن مدت تخفیف را به شما یادآوری کند. یا حتی از رنگ های خاص استفاده کند. همه این موارد می توانند باعث ولخرجی شوند. سعی کنید یک روز از آنجا فاصله بگیرید و دوباره برگردید. اگر دوباره به همان اندازه احساس نیاز کردید که هیچ، ولی در اکثر مواقع این اتفاق نمی افتد.

موقعیت های خاص 

مراسم و زمان های خاص باعث ولخرجی ما می شوند. مثلا قبل از عید را در نظر بگیرید. یا قبل از مراسم عروسی. طبق تحقیقات افراد در این شرایط بین 28 تا 32 درصد بیشتر خرج می کنند. دلیل اصلی این مسئله نیز این است که در این ایام به نوعی خرج کردن کاری روتین می شود و به همین خاطر بسیاری از افراد خود را به دست فروشنده ها و بازار می سپارند و بدون حساب و کتاب پول خرج می کنند. طبق تحقیق دیگری تا 46 درصد آمریکایی ها از این که بیش از حد برای این موقعیت های خاص خرج کرده اند، راضی اند. گول این حس های زودگذر را نخورید و در این موقعیت ها سعی کنید هوای حساب و کتاب خود را داشته باشید. برای این موقعیت ها پول کنار بگذارید و سعی کنید بیشتر از آن خرج نکنید.

منبع: روزنامه هفت صبح