نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی نشان دهنده نرم شدن غیر عادی غضروف زیری کشکک (پاتلا) است. این شرایط باعث ایجاد درد در جلوی زانو (درد زانوی قدامی) می شود. این بیماری منجر به درد جلوی زانو، ورم و صدای سایش در حین حرکت دادن زانو می شود.

این بیماری در جوانان و اغلب ورزشکار تاثیرگذار است. این بیماری عموما در بین نوجوانان و جوانان اتفاق می افتد و در بین زنان بیشتر شایع است. بیماری نرمی کشکک زانو عموما با سندروم زانوی دونده اشتباه گرفته می شود.

ضربه دیدن یا تروما یکی از علت‌های نرمی غضروف کشکک زانو است

علت و دلایل نرمی کشکک زانو

انواع گوناگون اختلال‌ها و صدمه‌های مفصلی باعث نرمی غضروف می‌شوند. نرمی غضروف کشکک زانو معمولاً از صدمه دیدن زانو، استفاده بیش از حد از زانو و از بین رفتن هم‌ترازی عضله‌ها و استخوان‌های اطراف مفصل زانو ناشی می‌شود. برخی از علت‌های نرمی غضروف کشکک زانو عبارت‌اند از:

◊ ضربه دیدن یا تروما، به ویژه شکستگی یا دررفتگی کشکک زانو

◊ نامتعادل بودن عضله‌های اطراف زانو (ضعیف‌تر بودن بعضی عضله‌ها نسبت به بقیه)

◊ استفاده بیش از اندازه (خم کردن یا چرخاندن مکرر) مفصل زانو به ویژه هنگام ورزش کردن

◊  هم‌تراز نبودن عضله‌ها و استخوان‌های نزدیک مفصل زانو

◊ صدمه دیدن مینیسک (غضروف C شکل داخل مفصل زانو)

◊ استئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید

◊ عفونت مفصل زانو

◊ خونریزی‌های مکرر داخل مفصل زانو

◊ تزریق چند باره‌ی داروهای استروئیدی داخل زانو

نرمی غضروف کشکک زانو در میان افراد بالغ جوان بیش از دیگر گروه‌های سنی رواج دارد و دوندگان، اسکی‌بازان، بازیکنان فوتبال، دوچرخه سواران و ورزشکاران دیگری مستعد ابتلا به این عارضه هستند که فشار زیادی به زانوی خود وارد می‌کنند. ضمناً کارگرانی، مانند قالی‌بافان، کاشی‌کاران و سازندگان کف ساختمان، که شغل‌شان زانو زدن طولانی مدت را ایجاب می‌کند به احتمال زیاد به این عارضه مبتلا خواهند شد.

نرمی کشکک زانو یکی از رایج ترین دلایل درد مزمن زانو است

علائم و نشانه های نرمی کشکک زانو

علائم نرمی کشکک زانو این بیماری به شرح زیر است :

• احساس درد در جلوی زانو خصوصا در هنگام نشستن روی زانو هاف خم کردن زانو، دو زانو نشستن، دویدن و بالا و پایین رفتن از پله ها ( خصوصا پایین آمدن) تشدید می شود.

• خالی کردن زانو به طور ناگهانی یا احساس بی ثباتی در مفصل زانو

• احساس گیر کردن چیزی درون زانو، صدا دادن زانو هنگام حرکت دادن آن یا احساس ساییدگی در زیر کشکک زانو

• ورم زانو

• درد گرفتن زانو با نشستن های طولانی مدت یا درد زانو در هنگام تلاش برای بلند شدن ( از حالت نشسته)

• ورم قسمت جلوی زانو ( کشکک زانو)

• محدودیت حرکتی یا مشکل در حرکت کشکک زانو

پزشک جهت تشخیص علت درد زانو از آزمایش‌های تصویربرداری استفاده می کند

تشخیص نرمی کشکک زانو
پزشک در طول معاینه فیزیکی، قسمت‌های مختلف زانو را فشار می‌دهد و پا را در جهت‌های متفاوت حرکت می‌دهد. انجام این حرکت‌ها ماهرانه به پزشک کمک می‌کند تا عوارض دیگری را از میدان حدس خارج کند که دارای نشانه‌ها و علائم مشابه هستند.

پزشک جهت تشخیص علت درد زانو از آزمایش‌های تصویربرداری زیر استفاده می کند:

- رادیوگرافی اشعه ایکس.

-  مقطع‌نگاری رایانه‌ای (سی تی اسکن).

- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)

پزشک در طول معاینه فیزیکی، قسمت‌های مختلف زانو را فشار می‌دهد

درمان بدون جراحی نرمی کشکک زانو

برای درمان نرمی کشکک زانو، اولین کار تشخیص علت کندرومالاسی می باشد، بنابراین پزشک شما را به یک فیزیوتراپیست ارجاع می دهد تا عضلات پای شما را با دقت بیشتری معاینه کند. روش های درمان نرمی کشک زانو از قرار زیر است:

دارو

پزشک برای کنترل درد داروهای زیر را تجویز می کند:

*داروهای غیزتجویزی بازاری مثل ایبوپروفن یا استامینوفن

داروهای مسکن موضعی پمادها یا مشمع های ضد درد که روی پوست قرار داده می شوند تا باعث تسکین درد بافت نرم شوند.

برای درمان نرمی کشکک زانو، اولین کار تشخیص علت کندرومالاسی می باشد

*استراحت و کمپرس

استراحت، کمپرس یخ، فشارموضعی و بالا بردن اندام به کاهش علائم کندرومالاسی کمک میکند. زانوی شما برای التیام به زمان نیاز دارد. از فعالیت هایی که باعث وارد شدن فشار زیاد بر زانو و تشدید علائم نرمی کشکک زانو می شوند خودداری کنید.

فعالیت هایی که باعث ایجاد زانو درد می شوند را انجام ندهید. این فعالیت ها شامل دویدن، پریدن و وزنه برداری با استفاده از عضلات پا می شود. در صورتی که پیاده روی نرمال باعث آسیب وارد شدن به شما می شود، قدم های خود را کوتاه کنید.تا زمانی که پزشک اجازه نداده، به سراغ ورزش نروید.

فشار موضعی باعث جلوگیری از ورم ناشی از نرمی غضروف کشکک زانو می شود. پزشک یک بانداژ فشاری لاستیکی را دور زانوی شما قرار می دهد. مواظب باشید بانداژ را خیلی سفت نبندید. پس از درمان، به یک آستین زانوی پلاستیکی  و یا زانو بند طبی نیاز دارید به طوری که ناحیه کاسه زانو بریده باشد تا به محافظت از مفصل زانو کمک شود.

بالا بردن اندام نیز باعث کاهش ورم می شود. زانوی خود را تا حد امکان بالاتر از قلب خود قرار دهید روزی چهار بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی استخوان کشکک زانو و یا ناحیه درد یخ یا کمپرس یخ قرار دهید و این کار برای چندین روز پس از آسیب دیدگی انجام دهید. یخ را مستقمیا روی پوست خود قرار ندهید زیرا باعث سوختگی می شود، بهتر است یخ را در یک حوله بپیچید.

ماساژ ورزشی با انقباض ساختارهای جانبی زانو به درمان کندرومالاسی کمک می کند

*حرکات و تمرینات ورزشی

یک برنامه توانبخشی کامل مخصوص زانو با حرکات ورزشی مخصوص برای شما ارائه می شود. این حرکات ورزشی عموما باعث افزایش استحکام عضله پهن داخلی در داخل زانو یا کشیده شدن عضله چهارسر جانبی در خارج از زانو و بهبود علایم نرمی کشکک زانو می شود.

ماساژ ورزشی با انقباض ساختارهای جانبی زانو به درمان کندرومالاسی کمک می کند. دویدن را محدود کنید و در عوض به شنا یا دوچرخه سواری بپردازید. در صورتی که می خواهید بدوید، مطمئن شوید که کفش های مناسب با کفی های مطلوبی را پوشیده اید و از دویدن بر روی سطوح سفت مثل سطوح بتنی پرهیز کنید.

لیزر درمانی باعث افزایش سطوح اندروفین و سرتونین در بدن و کاهش درد می شود

*لیزر پر توان

برای کاهش درد و ناراحتی بسیاری از بیماریهای تخریبی مثل نرمی کشکک زانو می توان از لیزردرمانی استفاده کرد. گفته می شود که با استفاده از این روش درمانی، درمان کندرومالاسی در سطح سلولی ایجاد می شود و با افزایش جریان خون در ناحیه آسیب دیده باعث تسکین زانو درد می شود.

همچنین نشان داده است که لیزر درمانی باعث افزایش سطوح  اندروفین و سرتونین در بدن و کاهش قابل توجه درد می شود. از لیزر کم فشار برای افزایش جریان خون در ناحیه زانو و تقویت رشد مجدد غضروف در پشت کاسه زانو استفاده می شود.

در تمامی بیماری های تخریبی از جمله کندرومالاسی، نوعی آسیب دیدگی عصبی یا سلولی وجود دارد. با استفاده از این روش درمانی غیرتهاجمی، بیماران کاهش درد و افزایش دامنه حرکت را بدون نیاز به جراحی شدید و درمان با دارو که عوارض جانبی ناخواسته ای دارد، تجربه می کنند. لیزر درمانی کم فشار علاوه بر نرمی کشکک زانو، برای درمان اختلالات تخریبی مثل پوکی استخوان، رادیکولوپاتی، دیسکوژنیک و... مورد استفاده قرار می گیرد.

شنا یا دوچرخه ثابت به منظور کاهش علائم نرمی غضروف کشکک زانو تجویز می شود

*فیزیوتراپی

فیزیوتراپی بر استحکام عضلات چهارسررانی، همسترینگ ها و عضلات نزدیک کننده تمرکز دارد و عضلات نزدیک کننده باعث بهبود استحکام و تعادل عضلانی می شوند. تعادل عضلانی به جلوگیری از هم تراز نبودن زانو و بروز علائم کندرومالاسی کمک می کند.

ورزش های غیراستقامتی عموما مثل شنا یا دوچرخه ثابت به منظور کاهش علائم نرمی غضروف کشکک زانو تجویز می شود. علاوه بر این، ورزشی های ایزومتریک که شامل سفت کردن و شل کردن عضلات می شود برای حفظ جرم عضله مورد استفاده قرار می گیرند.

*زانو بندطبی و کفی

بستن نوار در زیر کاسه زانو باعث رفع فشار از مفصل و کاهش شدید زانو درد ناشی از کندرومالاسی  می شود. این نوارها به آسانی قابل استفاده هستند و کارایی زیادی دارند. همچنین بستن چسب به رفع فشار از کاسه زانو کمک می کند.

بستن چسب مخصوصا برای ورزشکاران مفید هستند. فیزیوتراپیست نحوه انجام این کار را آموزش می دهد. کفی های کفش که همچنین ارتز نامیده می شود به اصلاح پای صاف و کاهش فشار بر روی کاسه زانو و درمان نرمی کشکک زانو کمک می کند.

درمان کندرومالاسی با جراحی

درمان جراحی 

معمولاً در صورت موفقیت‌آمیز نبودن روش‌های درمانی اشاره شده انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد. جراحی آرتروسکوپی (درون‌بین) یکی از عمل‌های رایج درمان نرمی کشکک زانو است که در آن، دوربین تاشوی بسیار کوچکی وارد زانو می‌شود تا جراح بتواند داخل مفصل زانو و غضروف را ببیند و سپس عمل را از راه لوله‌ی دوربین با استفاده از ابزارهای بسیار ظریف انجام دهد. درمان‌های جراحی احتمالی عبارت‌اند از:

♦ آزاد کردن و بریدن رباط‌های (لیگامان‌های) سفت و خشک کنار استخوان کشکک به منظور هم‌ترازی بهتر کشکک با استخوان ران و حرکت بهتر آن.

♦ هموار کردن یا تراشیدن غضروف پشت کشکک

♦ در صورت تأثیرگذار نبودن عمل‌های فوق در درمان کندرومالاسی، به ندرت و به اجبار کشکک زانو برداشته می‌شود، البته زانو همچنان کارایی خود را حفظ می‌کند.

 اگر هنگام کار کردن روی سطوح سخت زانو می‌زنید، از محافظ‌های زانو استفاده کنید

پیشگیری از نرمی کشکک زانو

با مواظبت از زانو و مانع صدمه دیدن آن شدن و استفاده مناسب و به اندازه از مفصل‌های زانو می‌توان احتمال ابتلا به عارضه نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی کشکک زانو را کاهش داد. انجام توصیه‌های زیر می‌تواند مفید باشد:

1. بدن را پیش از شرکت در فعالیت‌ها و رقابت‌های ورزشی گرم کنید و نرمش‌های کششی انجام دهید.

2. نرمش‌های تقویت عضله‌های اطراف زانو، به ویژه عضله‌های ران موسوم به عضله‌های چهارسر، را فراموش نکنید.

3. شدت برنامه تمرینی خود را به تدریج افزایش دهید؛ از همان ابتدای کار یک برنامه سنگین در نظر نگیرید و به خود فشار نیاورید.

4. هنگام ورزش کفش راحتی بپوشید که از پا محافظت کند و کاملاً اندازه پا باشد. مشکلات مربوط به هم‌تراز نبودن کف پا احتمال آسیب دیدن زانو را بیشتر می‌کند. از پزشک در مورد کفی‌های برطرف کننده این نقص‌ها راهنمایی بگیرید.

5.  اگر ورزش‌های اسکی، راگبی یا فوتبال انجام می‌دهید، با پزشک یا مربی خود در خصوص تجهیزات خاصی مشورت کنید که احتمال آسیب دیدن زانو را کم می‌کنند.

6.  اگر هنگام کار کردن روی سطوح سخت زانو می‌زنید، از محافظ‌های زانو استفاده کنید.